Związek powstał w 1992 roku w oparciu o przepisy ustawy o samorządzie gminnym. Utworzyły go karkonoskie gminy Karpacz, Kowary, Mysłakowice i Podgórzyn wykorzystując doświadczenia krajów Unii Europejskiej.
W 1998 roku do Związku przystąpiła Szklarska Poręba, a w 2001 roku Piechowice. Związek Gmin Karkonoskich został zarejestrowany 23 marca 1992 roku przez Urząd Rady Ministrów w rejestrze związków międzygminnych pod pozycją nr 58. Statut Związku Gmin Karkonoskich ogłoszono w Dzienniku Urzędowym Województwa Jeleniogórskiego 14 kwietnia 1992 roku. Do 2012 roku Statut zmieniany był dwukrotnie. Pierwsze Zgromadzenie Związku odbyło się 24 kwietnia 1992 roku.

Zadania Związku przyjęte w Statucie, to:
Podejmowanie wspólnych działań w zakresie:

• ochrony wód, ziemi i powietrza oraz krajobrazu, będących bazą dla rekreacji i turystyki krajowej i zagranicznej,
• ukierunkowania rozwoju gospodarczego tych terenów w oparciu o naturalne walory przyrodnicze.
• wymiana doświadczeń w zakresie realizacji zadań komunalnych.
• reprezentowanie wspólnych interesów gmin w sprawach współpracy z samorządami terytorialnymi innych państw, związkami gmin i euroregionami.
• zgłaszanie inicjatyw w przedmiocie działania Gmin i Związku do przedstawicieli parlamentu i administracji rządowej.
• wspólne realizowanie zadań i inwestycji komunalnych i prowadzenie działalności gospodarczej. Dla realizacji tych celów Związek może tworzyć jednostki organizacyjne w tym przedsiębiorstwa i zakłady. Wykaz jednostek organizacyjnych prowadzi Zarząd Związku.
• podejmowanie innych działań wynikających z uchwał rad gmin.
• prowadzenia działalności o charakterze oświatowo - wychowawczym, sportowej, kulturalnej i innej. W tym celu Związek powołuje placówki oświatowo – wychowawcze.
• prowadzenie działalności wydawniczo – informacyjnej.
• wykonywanie zadań związanych ze składowaniem i utylizacją odpadów komunalnych i ich unieszkodliwianiem.

Najważniejsze przedsięwzięcia Związku to:

• ekologiczne zagospodarowanie wysypiska odpadów w Ścięgnach – Kostrzycy,
• telefonizacja gmin związkowych,
• budowa Zakładu Utylizacji z wprowadzaniem selektywnej zbiórki odpadów,
• edukacja ekologiczna,
• Karkonoski System Wodociągów i Kanalizacji,
• wspólna promocja gmin i całego regionu karkonoskiego.

Utworzenie Związku Gmin Karkonoskich dało możliwość zdobycia na realizację inwestycji pozabudżetowych środków finansowych z:  

• funduszy pomocowych Unii Europejskiej:
• Phare CBC,
• Funduszu Spójności,
• Euroregionu NYSA,
• budżetu państwa,
• Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
• Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu,
• Powiatu Jeleniogórskiego.